Alles wat je moet weten over Wkb
Na jarenlange discussie en uitstel is de Wet Kwaliteitsborging voor de Bouw (Wkb) per 1 januari 2024 definitief van kracht gegaan. Dit betekent dat nieuwbouwprojecten en bepaalde verbouwingen vanaf die datum moeten voldoen aan strengere eisen op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Wat betekent dit voor jou? In deze blog nemen we je mee in de belangrijkste zaken rondom Wkb.
Wat is Wkb?
Sinds 1 januari 2024 is de Wet Kwaliteitsborging voor de Bouw (Wkb) van kracht. Deze wet heeft als doel om de bouwkwaliteit te verhogen en het bouwtoezicht te verbeteren. Daarmee verandert de aansprakelijkheid van aannemers ten opzichte particuliere en professionele opdrachtgevers. Dit is een wet die op 14 mei 2019 is aangenomen door de Eerste Kamer.
Wanneer ging de Wkb in?
De Wet Kwaliteitsborging voor de Bouw (Wkb) is per 1 januari 2024 van kracht gegaan. Dit betekent dat alle nieuwbouwprojecten en bepaalde verbouwingen vanaf die datum moeten voldoen aan de strengere eisen van de Wkb.
De oorspronkelijke invoeringsdatum was 1 juli 2022, maar die is uitgesteld vanwege verschillende factoren:
- Testprojecten: er waren te weinig testprojecten voltooid om definitieve conclusies te trekken over de haalbaarheid van de Wkb.
- Tekort aan kwaliteitsborgers: er was een tekort aan gekwalificeerde kwaliteitsborgers om alle bouwprojecten te controleren.
- Praktische bezwaren: bouwbedrijven en andere stakeholders ervaarden praktische bezwaren bij de implementatie van de Wkb.
De Wkb wordt stapsgewijs ingevoerd. In de eerste fase, die tot 2025 duurt, gelden de nieuwe regels alleen voor eenvoudige bouwwerken. Dit zijn bijvoorbeeld eengezinswoningen en kleine bedrijfspanden. Vanaf 2025 volgen de complexere bouwwerken, zoals grote wooncomplexen en utiliteitsgebouwen.
Waarom een wet voor kwaliteitsborging?
Betere bouwkwaliteit door beter toezicht. Dat is een notendop waar de nieuwe wet voor bedoeld is. De manier van bouwprojecten toetsen is dan ook veranderd. Het idee achter de nieuwe Wkb wet is niet alleen om de bouwkwaliteit te verhogen, maar ook om faalkosten binnen de hele sector te verminderen. Betere kwaliteit betekent uiteindelijk een win voor bouwer, onderaannemer én eindklant.
Waar moet ik rekening mee houden voor Wkb?
Het belangrijkste van de Wet Kwaliteitsborging voor de Bouw is de juiste informatie (bewijsmateriaal) vastleggen op het juiste moment. Belangrijk is om te weten wanneer je bewijsstukken moet aanleveren en wanneer iemand komt controleren.
Als aannemer of bouwpartij moet je met een aantal zaken rekening houden:
1. Externe onafhankelijke inspecteur komen toetsen op kwaliteit; zo’n bezoek noem je een toezichtsmoment, bijwoonmoment of toetsingsmoment.
2. Je moet zelf foto’s opsturen van verschillende elementen op veertien verschillende momenten.
3. Ben je aannemer? Dan geldt voor jou een scherpere aansprakelijkheid. Je bent namelijk aansprakelijk voor de gebreken na de oplevering. Dit moet aannemers stimuleren kwaliteitsborgingssystemen in orde te hebben.
4. Je dient één dossier me alle relevante informatie aan te leveren bij de oplevering van je project, het zogeheten opleverdossier.
Wanneer vinden die Wkb-toezichtmomenten plaats?
In totaal vinden 17 controlemomenten per woning plaats door een onafhankelijke inspecteur. De meeste onderdelen van toetsing gaan volledig online, namelijk 14 van de 17. Hierbij moet je denken aan foto’s maken van de begane grondvloer, buitenwanden en draagwanden, daken, dekvloeren en leidingen. Er zijn drie fysieke momenten, waar een onafhankelijke inspecteur langskomt:
Bijwoonmoment 1 – fundering: nadat de fundering is gestort, maar voordat de wanden worden opgetrokken.
Bijwoonmoment 2 – thermische schil: nadat de isolatie in de wanden en het dak is aangebracht.
Bijwoonmoment 3 – voor oplevering: voordat de woning wordt opgeleverd aan de opdrachtgever.
Mag ik de toezichtmomenten zelf doen?
Nee, helaas. Zo werkt het niet. Om de kwaliteit te waarborgen komt een externe inspecteur van een daarvoor gelicenseerde organisatie langs.
Wie doet die toezichtmomenten dan?
Toezichtmomenten worden gedaan door onafhankelijke controleurs. Een aantal partijen zijn hier druk mee bezig: o.a. WoningBorg en ZiN Kwaliteitsborging. Daarnaast zijn er programma’s, apps en integraties die ondersteunen bij toezichtmomenten inplannen en documenteren van info. KYP Project werkt bijvoorbeeld samen met Woningborg, STA Software, Ed Controls en homeDNA.
Hoeveel woningen worden getoetst?
Het aantal woningen dat getoetst wordt, verschilt. Bestaat je project uit één woning? Dan is het makkelijk, het zal die ene woning zijn. Bij twee woningen wordt er alsnog één woning getoetst. Als er drie woningen in een project met 30 woningen worden getoetst, dan is de kans groot dat afwijkende woningen worden gepakt. Denk aan een woning met een controle aan de buitenkant en twee steekproefsgewijs aan de binnenkant. Of juist vice versa.
Wat betekent dit voor mijn bouwproject?
Jij als bouwer moet bij oplevering kunnen aantonen dat je volgens het Bouwbesluit hebt gebouwd. Dit betekent dat je moet kunnen aantonen dat de woning voldoet aan alle wettelijke eisen op het gebied van onder andere constructie, brandveiligheid, gezondheid en energieprestatie. Heb je geen bewijs en kun je het niet aantonen? Dan mogen de woningen niet in gebruik worden genomen.
Uit onderzoek blijkt dat de kosten en de doorlooptijden van projecten door de Wkb toenemen. Dat blijkt uit een evaluatie van veertig proefprojecten aldus het artikel ‘Wkb maakt bouwtoezicht duurder en doorlooptijd langer’ op Cobouw (september 2021).
Lees ook: Het effect van Energieprestatie indicator BENG op jouw bouwplanning.
Hoe doe ik dit makkelijker?
Goed nieuws en slechts nieuws. Het slechte nieuws: zodra de wet ingaat kost het meer moeite en tijd om alles volgens het boekje te doen. Het goede nieuws? Je kan het jezelf een stuk makkelijker maken door de juiste tools te gebruiken. Denk aan inspecteurs automatisch laten toewijzen op basis van je bouwplanning. En informatie in één bron op te slaan. Zo heb je niet alleen alle informatie altijd beschikbaar, maar wordt het opleveren van een dossier wanneer je project klaar is ook een eitje.
KYP Project is een online programma dat het leven met de Wkb een stuk makkelijker maakt. Met dit programma maak je eenvoudig een planning aan en deel je deze makkelijk met al je nodige partners op je project. In de planning zie je alle 17 de controlemomenten in je planning en zal je nooit iets missen. Handig voor projectmanagers, uitvoerders, werkvoorbereiders en alle partners op een bouwproject. Start op tijd een testproject om jezelf bekend te maken met de nieuwe manier van werken en je bent goed voorbereid op de Wkb.
Wat kost een kwaliteitsborger voor Wkb?
Het inschakelen van een kwaliteitsborger wisselt volgens verschillende bronnen tussen de € 4000 en € 15.000 per woning. Dat is o.a. afhankelijk van het type woning en hoeveel van dezelfde woningen er zijn.
“Nu betalen de gemeenten die bedragen nog, maar uiteindelijk worden die kosten doorberekend”, aldus Jan Siebring eigenaar van bouwbedrijf Geugies in een interview met Cobouw. Volgens hem is zo’n wet prima te doen bij de grote bedrijven waar steekproefsgewijs gecontroleerd kan worden. Voor kleine bouwprojecten is het echter niet te doen, aldus de eigenaar van het bouwbedrijf.
Voorkom boetes, vertraging en faalkosten
Om vertraging te voorkomen biedt KYP Project integraties met o.a. Woningborg. KYP Project is een plannings- en communicatieprogramma speciaal voor de bouw. Door te plannen in KYP Project plan je makkelijker en werk je beter samenwerken met je bouwpartners.
Door gebruik te maken van de koppeling tussen Woningborg en KYP Project plan je ruim op tijd de nodige controles in. Gemaakte foto’s stuur je ook eenvoudig door, zo vanuit je planning. Jij, jouw bouwteam en jouw relevante bouwpartners zien in de bouwplanning wanneer wat gecontroleerd wordt. Daarnaast wordt de onafhankelijke inspecteur automatisch geïnformeerd. Hoe makkelijk wil je het hebben?
1. Makkelijk controlemomenten inplannen
2. In je planning zien wanneer de momenten zijn
3. Makkelijk de nodige foto’s opsturen
4. Volledig digitaal